مریم شمالیان- شیرازنوین
shomalianm@gmail.com

 تغذیه در رشد کودکان نقش مؤثری دارد؛ بر همین اساس دولت یارانه ۶۰۰هزار تا یک‌‌میلیون تومانی برای ارتقای امنیت غذایی کودکان در نظر گرفته است. این یارانه در قالب طرح «ارتقای امنیت غذایی کودکان» در نظر گرفته شده است.
دکتر زهرا قیومی، مدیرکل دفتر امور حمایتی وزارت کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است که این طرح رسماً آغاز شده و پس از ارسال پیامک و شارژ کارت‌های سرپرستان خانوارهای ۷ دهک اول دارای کودکان ۵ تا ۵۹ماهه که روند رشد آنها متناسب با استانداردها نیست و دچار اختلالاتی نظیر کوتاه‌قدی، لاغری شدید و کم‌وزنی هستند، این خانوارها در راستای بهبود تغذیه کودک خود می‌توانند سبد کالایی تعیین‌شده توسط انستیتو تغذیه وزارت بهداشت را تا سقف ریالی تعیین‌شده به صورت رایگان خریداری کنند.
در این طرح حمایتی، اعتبار حساب سرپرستان خانوار دهک یک تا پنج دارای کودک زیر ۵ سال، به ازای هر کودک دارای کوتاهی قد، کم‌وزنی یا لاغری شدید، ماهانه یک‌میلیون تومان شارژ می‌شود؛ این مبلغ برای دهک‌های ششم و هفتم هم ۶۰۰هزار تومان است.
لازم به ذکر است که اعتبار در نظر گرفته شده را نمی‌توان نقد کرد و صرفاً برای خرید ۱۶ قلم کالا مانند مواد لبنی، پروتئینی، میوه، سبزیجات، غلات و حبوبات قابل‌استفاده خواهد بود.
طبق آمار اعلام شده، تاکنون بیش از ۱۲۳هزار کودک دچار کم‌وزنی، کوتاهی قد و لاغری در اجرای این طرح شناسایی شده‌اند و تحت پوشش طرح امنیت غذایی وزارت رفاه و پرداخت یارانه غذایی قرار گرفته‌اند.
چه مواد غذایی قابل‌خریداری هستند؟
به گفته مدیرکل دفتر امور حمایتی وزارت کار و رفاه اجتماعی، در طرح «ارتقای امنیت غذایی کودکان» امکان خرید قند و شکر به دلیل نداشتن ارزش غذایی برای کودکان در نظر گرفته نشده است؛ در عوض سبد خرید تعریف شده در این طرح شامل لبنیات (شیر، ماست و پنیر)، پروتئین (تخم‌مرغ، مرغ، گوشت قرمز با تأکید بر گوشت گوساله)، حبوبات (با تأکید بر عدس)، نان و غلات، سبزیجات و میوه‌ها، خرما، مغزها و بلغور گندم است. اما در خصوص اینکه کودکانی که برای این طرح واجد شرایط هستند چطور شناسایی می‌شوند، باید بگوییم که این کار برعهده وزارت بهداشت است که با کمک خانه‌‌ها و شبکه‌های بهداشت دانشگاه‌های علوم‌‌پزشکی است. اطلاعات موردنیاز بر حسب نمودار رشد کودک به صورت ماهانه توسط این مراکز رصد می‌شود و اگر کودکی دچار کوتاه‌قدی، لاغری شدید و کم‌وزنی باشد، اسامی آنها اعلام 
می‌گردد.
البته پس از اینکه یارانه موردنظر به کودکان شناسایی‌شده هم تعلق گرفت، بهورزان کودکان مراجعه‌کننده به خانه‌های بهداشت را بر اساس آموزش‌های دریافتی به صورت ماهانه پایش خواهند کرد تا اثر مواد غذایی سبد غذایی یارانه‌ای بر نمودار رشد آنها را ببینند. موضوع دیگری که در اجرای طرح ارتقای امنیت غذایی کودکان توسط دفتر امور حمایتی و توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر آن تأکید می‌شود، این است که بخشی از میزان مصرف کالری به تمکن مالی مربوط می‌شود، اما بخشی هم به الگوی مصرفی و رفتاری خانوارها بازمی‌گردد؛ به عنوان مثال کودکی که چاق شده و اضافه‌وزن دارد هم در مسیر رشد سالم و مطلوب قرار نگرفته است و با اجرای این طرح می‌توان الگوی مصرفی خانوارها را هم اصلاح کرد.
به همین دلیل با اجرای طرح‌هایی همچون کالابرگ، اصلاح الگوی مصرف غذایی خانوارها نیز موردتأکید و توجه قرار می‌گیرد؛ به این شکل که مثلاً با اولویت‌دهی به میزان لبنیات لحاظ شده در سبد غذایی خانوارها به این سمت هدایت می‌شوند که حتماً به میزان کافی پروتئین در سبد غذایی کودکان خود 
قرار دهند.
سبد در نظر گرفته شده این طرح که با توافق با وزارت بهداشت دیده شده است، تا سقف ۶۰۰هزار تومان برای دهک‌های ششم و هفتم و یک‌میلیون تومان برای ۵ دهک اول درآمدی رایگان است و اگر رقم خرید ماهانه خانواری بیش از این میزان شود، مابه‌التفاوت خریدش را باید از جیب بپردازد. این طرح شامل تمامی کودکان دچار کوتاهی، کم‌وزنی و لاغری شدید 5 تا ۵۹ماهه می‌شود که توسط وزارت بهداشت شناسایی شده‌اند.
در این طرح تلاش شده از اقشار آسیب‌پذیر که علاوه بر حمایت‌های یارانه‌‌ای نیازمند حمایت‌های ویژه هستند، حمایت شود که یکی از این اقشار، کودکان زیر ۵ سال هستند که در مسیر رشد جسمی و ذهنی قرار دارند. این طرح در راستای پرورش کودکان سالم در بودجه سال ۱۴۰۲ به خوبی دیده شده و با کمک سازمان برنامه و بودجه محقق شده است. همچنین در ماده ۲۴ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به حمایت از مادران باردار، شیرده و کودکان زیر ۵ سال تأکید شده است که اجرای این طرح در حمایت از جوانی جمعیت هم نقش مؤثری دارد.
گفتنی است با هدف اجرای مطلوب این طرح، فروشگاه‌‌های متصل به طرح کالابرگ هم رصد می‌شوند و میزان خرید، کالای انتخابی و فروشگاهی که خانوارها از آن خرید می‌کنند، به صورت آنلاین رصد می‌شود. بدین‌ترتیب شناسایی تخلف در فروش اقلام توسط فروشگاه‌‌ها به‌راحتی امکان‌ دارد و همچنین با فروشگاه‌‌های متخلف برخورد جدی انجام 
می‌گردد.